ଯେଉଁ ଘରେ ଅଜାଣତରେ ଆମ ଦ୍ୱାରା ଜୀବ ହତ୍ୟା ହୋଇଥାଏ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି 5ଟି ସ୍ଥାନ ବିଷୟରେ ଯେଉଁଠି ଜୀବ ହତ୍ୟା ହୋଇଥାଏ।
ଶ୍ଳୋକ
ପଞ୍ଚସୁନା ଗୃହସ୍ତସ୍ୟ ଚୁଲକି ପେଷନ୍ୟପୁଷ୍କରଃ।
କଣ୍ଡନୀ ଚୋଦକୁମ୍ଭଶ୍ୟ ବଧ୍ୟତେ ବାସ୍ତୁ ବାହୟନ।
ତାସାମ କ୍ରମେଣ ସର୍ବାସମ ନିଷକୃତ୍ୟର୍ଥଂ ମହର୍ଷିଭି।
ପଞ୍ଚ କ୍ଲରୁପ୍ତା ମହାଯଜ୍ଞା ପ୍ରତ୍ୟେହମ ଗୃହମେଧିନାଁ।
ଅର୍ଥାତ: ଗୃହସ୍ଥ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ପାଞ୍ଚଟି ଜିନିଷ (1.ଚୁଲା, 2.ଚକି3.ଝାଡୁ4.ଶିଳ ଏବଂ ପୁଆ 5.ପାଣି କଳସ)।ର ଉପଯୋଗ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଜୀବ ମାନଙ୍କ ହତ୍ୟାର କାରଣ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ପାପର ଭାଗିଦାରୀ ହୋଇଥାଏ।
ମନୁ ସ୍ମୃତିଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ,ଏହି 5ଟି ସ୍ଥାନରେ ଅଜାଣତରେ ଜୀବନ ହତ୍ୟାର ପାପରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଗୃହସ୍ଥ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଏହି 5ଟି ମହାଯଜ୍ଞ କରିବା ଉଚିତ।
ଶ୍ଳୋକ
ଅଧ୍ୟାପଣଂ ମହାଯଜ୍ଞ ପିତୃଯଜ୍ଞସ୍ତୁ ତର୍ପଣମ।
ହୋମୋ ଦୈବୋ ବଳିର୍ଭତୋନୁଙ୍ଗ୍ୟତିଥିପୂଜନଂ।
ଅର୍ଥାତ: ବେଦର ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ଏବଂ କରାଇବା ହେଉଛି ବ୍ରହ୍ମଯଜ୍ଞ,ନିଜର ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ତର୍ପଣ କରିବା ପିତୃ ଯଜ୍ଞ,ହୋମ କରିବା ହେଉଛି ଦେବ ଯଜ୍ଞ,ବାଲିଭାଶଦେବଙ୍କୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଭୁତ ଯଜ୍ଞ ଏବଂ ଅତିଥିମାନଙ୍କୁ ଆତିଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଦେବା ଏକ ନୃ ଯଜ୍ଞ ଅର୍ଥାତ୍ ମାନବୀୟ ବଳିଦାନ କୁହାଯାଇଥାଏ।
1.ବ୍ରହ୍ମ ଯଜ୍ଞ-ପ୍ରତିଦିନ ବେଦ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ଦ୍ୱାରା ବ୍ରହ୍ମଯଜ୍ଞ ହୁଏ।ବେଦ ବ୍ୟତୀତ ପୁରାଣ,ଉପନିଷଦ, ମହାଭାରତ,ଗୀତା କିମ୍ବା ଆଧ୍ୟାତ୍ମ ବିଦ୍ୟାର ଅଧ୍ୟୟନ ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଏହି ଯଜ୍ଞ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ।ଗାୟତ୍ରୀ ସାଧନା ମଧ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମଯଜ୍ଞକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ।ଧାର୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏହି ଯଜ୍ଞରୁ ଋଷି ଋଣରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ।ସେଥିପାଇଁ ଏହି ଯଜ୍ଞକୁ ଋଷି ଯଜ୍ଞ ବା ସ୍ୱାଧ୍ୟାୟ ଯଜ୍ଞ ବି କୁହାଯାଏ।
2.ଦେବ ଯଜ୍ଞ- ଦେବଦେବୀଙ୍କୁ ପ୍ରସନ୍ନ କରିବା ପାଇଁ ହେଉଥିବା ହୋମକୁ ଦେବଯଜ୍ଞ କୁହାଯାଏ।
3.ଭୂତ ଯଜ୍ଞ-କୀଟ-ପତଙ୍ଗ, ପଶୁ-ପକ୍ଷୀ,ପୋକ କିମ୍ବା ଧାତା-ବିଧାତା ସ୍ୱରୂପ ଭୂତାଦି ଦେବତାମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୂପ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରିବାକୁ ଭୂତଯଜ୍ଞ କୁହାଯାଏ।
4.ପିତୃ ଯଜ୍ଞ-ମୃତ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ସନ୍ତୁଷ୍ଟି ବା ତୃପ୍ତି ପାଇଁ ଅନ୍ନ-ଜଳ ସମର୍ପଣ କରିବା ପିତୃଯଜ୍ଞ ହୋଇଥାଏ।ଯାହାଦ୍ୱାରା ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଅଶେଷ କୃପା ଦ୍ୱାରା ସୁଖ ସମୃଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ।ଅମାବାସ୍ୟା,ଶ୍ରାଦ୍ଧ ପକ୍ଷ ଏସବୁ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଦିନ ହୋଇଥାଏ।
5.ମନୁଷ୍ୟ ଯଜ୍ଞ-ଘରର ଦୁଆର ମୁଁହରେ ଅତିଥିଙ୍କୁ ଅନ୍ନ,ବସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଧନ ଦ୍ୱାରା ତୃପ୍ତ କରିବା କିମ୍ବା ଦିବ୍ୟ ପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ ଅନ୍ନ ଦାନକୁ ମନୁଷ୍ୟ ଯଜ୍ଞ କୁହାଯାଏ।
