ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଚୀନର ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ ଏବଂ ଋଣ କ୍ଷତି ବାବଦରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ଏକ ଉଦାହରଣ ଦିଆଯାଇଛି | ଋଣ ନ ଫେରାଇବା ଯୋଗୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ରଣନୈତିକ ରୂପରେ ହାମବନ୍ତୋଟା ବନ୍ଦରକୁ ଚୀନ୍ ହାତରେ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା। ଏହା ସତ୍ୱେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପୁଣି ଥରେ ୠଣ ପାଇଁ ଚୀନ୍ ଆଡକୁ ମୁହାଁଉଛି ।
‘ ହିନ୍ଦୁ’ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, କରୋନା ମହାମାରୀ ସଙ୍କଟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ଦେଇ ଗତି କରୁଛି, ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କୁ ୠଣ ଦେୟ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାକୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ। ତଥାପି ଚାରିମାସ ପରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିଷୟରେ କୌଣସି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆ ହୋଇନାହିଁ ।ବିଶ୍ଳେଷକମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ନେପାଳ ପରି ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ୟ ଭାରତ ସହିତ ଚୀନ୍ କାର୍ଡ ଖେଳୁଛି।
ଶନିବାର ଦିନ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମହିନ୍ଦା ରାଜପକ୍ସେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମୁଦ୍ରା କୁ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକର ବିକାସଶୀଳ ଦେଶକୁ ୠଣ ରୁ ପରିଶୋଧକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି । ରାଜପାକ୍ସା ଭାରତ ସମେତ ସବୁ ସହଯୋଗୀ ଙ୍କୁ ବି କରଜ ଦେୟ ନ ଦେବ ପାଇଁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି। ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଭାରତରୁ 96 ମିଲିୟନ ଡଲାର କରଜ ନେଇଛି, ଏହାର ପରିଶୋଧ ବିଷୟରେ ଉଭୟ ଦେଶରେ ଆଲୋଚନା ଚାଲିଛି। ଏହା ସହିତ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ମଧ୍ୟ ଏକ ମୁଦ୍ରା ଅଦଳବଦଳ ସୁବିଧା ଦାବି କରୁଛନ୍ତି।
‘ହିନ୍ଦୁ’ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ବିଦେଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଅଧିକାରୀମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ବିଷୟରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଏବଂ କଲମ୍ବୋ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ବୈଠକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି। ତେବେ କାହିଁକି ଏହି ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇପାରି ନାହିଁ। ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପକ୍ଷରୁ ଆଲୋଚନା କରିବାର ତାରିଖ ସ୍ଥିର ହୋଇପାରୁନାହିଁ।
ଗତ ସପ୍ତାହରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଗୋଟାବାୟା ରାଜପକ୍ସା ୟୁରୋପୀୟ ୟୁନିଅନର ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଦେଶକୁ ଅଧିକ ଋଣ ବଦଳରେ ନୂତନ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ ଆବଶ୍ୟକ। ମାର୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ଏପ୍ରିଲରେ କରୋନା ଜୀବାଣୁ ମହାମାରୀ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ ସେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସଂଗଠନକୁ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ। ଗତ ବର୍ଷ ଇଷ୍ଟର ରବିବାରରେ ହୋଇଥିବା ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାରରେ ହ୍ରାସ ପାଉଛି। କରୋନା ମହାମାରୀ ହେତୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ସରକାରଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଆୟର ଉତ୍ସ ଦ୍ୱାରା ଗୁରୁତର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି।
ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ ଏହି ବର୍ଷ 2.9 ବିଲିୟନ ଡଲାର ବିଦେଶୀ ଋଣ ଦେବାକୁ ପଡିବ। ଋଣ ପରିଶୋଧ ଏବଂ ମୁଦ୍ରା ଅଦଳ ବଦଳ ପାଇଁ ବିଳମ୍ବ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଭାରତକୁ ତିନିଥର ଅନୁରୋଧ କରିଛି।
ତେବେ ଭାରତର ସହାୟତା ବିଷୟରେ କୌଣସି ନିଶ୍ଚିତତା ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ସରକାର ପୁଣି ଥରେ ଚୀନ୍ର କବାଟ ବାଡେଇଛନ୍ତି। ଆଜ୍ଞା ହଁ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଭାରତ ଉପରେ ଚାପ ବଢାଇବା । ମେ 13 ରେ ଚୀନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସି ଜିନପିଙ୍ଗ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜପକ୍ସାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା ଯାହା ପରେ ବେଜିଂ ମହାମାରୀର ପ୍ରଭାବକୁ ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାକୁ 50 ମିଲିୟନ ଡଲାର ସହାୟତା ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା। କଲମ୍ବୋରେ ଥିବା ଚୀନ୍ ଦୂତାବାସର ଅଧିକାରୀମାନେ ହିନ୍ଦୁଙ୍କୁ ଚୀନରୁ ଋଣ ପରିଶୋଧ ବିଷୟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦୁଇ ଦେଶ ବିଭିନ୍ନ ଚ୍ୟାନେଲ ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରକୌଶଳ ମାଧ୍ୟମରେ ଆର୍ଥିକ ସହଯୋଗ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ଚୀନ୍ ଦୂତାବାସର ମୁଖପାତ୍ର ଲୁଓ ଚୋଙ୍ଗ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆସନ୍ତା ସପ୍ତାହରେ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାରିକ ପ୍ରଗତି ଦେଖି ବାକୁ ମିଳିବ।
ଯେତେବେଳେ କରୋନା ଭାଇରସ ମହାମାରୀ ପୂର୍ବରୁ ଫେବୃଆରୀ ମାସରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜପକ୍ସା ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଗସ୍ତ କରିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ସେ ୠଣ ପରିଶୋଧ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ। ଏପ୍ରିଲରେ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆରବିଆଇକୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲା ଯେ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ସୁବିଧା ଅନ୍ତର୍ଗତ 400 ମିଲିୟନ ଡଲାର ମୁଦ୍ରା ବିନିମୟ କରନ୍ତୁ। ମେ ମାସରେ ଯେତେବେଳେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ସହ ମହାମାରୀ ଏବଂ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସହଯୋଗ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ ସେତେବେଳେ ସେ 1.1 ବିଲିୟନ ଡଲାରର ମୁଦ୍ରା ଅଦଳବଦଳ ମାଗିଥିଲେ।
ସ୍ଥାନୀୟ ଗଣମାଧ୍ୟମର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବଢୁଥିବା ବୈଦେଶିକ ୠଣକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଜାପାନ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସହଯୋଗ ଏଜେନ୍ସି ପ୍ରସ୍ତାବିତ ହାଲୁକା ରେଳ ଗମନାଗମନ ପାଇଁ ଅର୍ଥ ପ୍ରଦାନ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଛି ଯାହା ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟକୁ ଆହୁରି ବଢାଇପାରେ। ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ମୋଟ ବିଦେଶୀ ୠଣ ପ୍ରାୟ 55 ବିଲିୟନ ଡଲାର ଏବଂ ଏହା ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଜିଡିପିର 80 ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ। ଏହି ୠଣର 14 ପ୍ରତିଶତ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଏସୀୟ ବିକାଶ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଟେ। ଜାପାନରେ 12 ପ୍ରତିଶତ, ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କ 11 ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ଭାରତରେ ଦୁଇ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି।
ଡିସେମ୍ବର 2017 ରେ, ତତ୍କାଳୀନ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମୌଥ୍ରୀପାଲ ସିରିସେନା ଏବଂ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାନିଲ ୱିକ୍ରେମେସିଙ୍ଗେ ହାମବନ୍ତୋଟା ବନ୍ଦର ଏବଂ ଏହାର ଆଖପାଖ 15,000 ଏକର ଚୀନ୍କୁ 99 ବର୍ଷ ଧରି ଚାଇନାର ୠଣ ଜାଲରେ ଫସି ରହିଥିଲେ। ସେହି ସମୟରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ସରକାର ଏହାର ପଦକ୍ଷେପକୁ ରକ୍ଷା କରି କହିଥିଲେ ଯେ ବନ୍ଦର ନିର୍ମାଣ ସମୟରେ ନିଆଯାଇଥିବା ଚାଇନାର ୠଣ ପରିଶୋଧ କରିପାରିବ ନାହିଁ, ତେଣୁ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଉପାୟ ବାକି ନାହିଁ।
ପୁନର୍ବାର ଚୀନ୍ ଠାରୁ ୠଣ ନେବାକୁ ଯାଉଥିବା ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଗୋଟାବାୟା ନିର୍ବାଚନ ଜିତିବା ପୂର୍ବରୁ ହାମବନ୍ତୋଟା ଉପରେ କହିଛନ୍ତି, “ଯଦିଓ ଚୀନ୍ ଆମର ଭଲ ବନ୍ଧୁ ଏବଂ ବିକାଶ ପାଇଁ ଆମର ସାହାଯ୍ୟ ଦରକାର, ତଥାପି ମୁଁ ଏହା କହିବାକୁ ଭୟ କରେ ନାହିଁ ଏହା ଏକ ଭୁଲ ଥିଲା। ମୁଁ ପୁରୁଣା ଚୁକ୍ତିର ପୁନର୍ବିଚାର କରିବାକୁ ଏବଂ ଏକ ଉତ୍ତମ ଚୁକ୍ତିରେ ଆସି ଆମକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଚୀନ୍କୁ ନିବେଦନ କରୁଛି। ଆଜି ଲୋକମାନେ ଏହି ଚୁକ୍ତିରେ ଖୁସି ନୁହଁନ୍ତି। “
