ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ୠଷିଗଙ୍ଗାରେ ବନ୍ୟା ହେବା ଦ୍ବାରା ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନନ୍ଦା ଦେବୀ ଗ୍ଲେସିୟରର କିଛି ଅଂଶ ଭାଙ୍ଗିଥିବା କୁହାଯାଉଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଭୂବିଜ୍ଞାନୀ ତଥା ଗ୍ଲେସିୟର ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଦୁ-ର୍ଘ-ଟ-ଣା ଗ୍ଲେସିୟର ଭୁଶୁଡ଼ିବା କାରଣରୁ ନୁହେଁ ବରଂ ଭୂସ୍ଖଳନ ହେତୁ ଘଟିଛି। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଚମୋଲି ଘ-ଟ-ଣା ବିଷୟରେ ଏହି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କ’ଣ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି।
କଲ୍ଗରୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଭୂବିଜ୍ଞାନୀ ତଥା ଗ୍ଲେସିୟର ବିଶେଷଜ୍ଞ ଡକ୍ଟର ଡେନ୍ ସୁଗାର୍ ପ୍ଲାନେଟ୍ ଲ୍ୟାବ୍ର ଉପଗ୍ରହ ଚିତ୍ର ଯା-ଞ୍ଚ କରିବା ପରେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଚାମୋଲି ଦୁର୍ଘ-ଟଣା ଗ୍ଲାସର ଭାଙ୍ଗିବା କାରଣରୁ ହୋଇ ନାହିଁ। ତ୍ରିଶୂଲ ପର୍ବତ ଉପରେ ଏହି ଭୂସ୍ଖଳନ ନିମ୍ନ ଗ୍ଲେସିୟର ଉପରେ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ।
ପ୍ଲାନେଟ୍ ଲ୍ୟାବ୍ର ସାଟେଲାଇଟ୍ ଚିତ୍ର ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଦୁର୍ଘ-ଟଣା ସମୟରେ ତ୍ରିଶୂଲ ପର୍ବତ ଉପରେ ବହୁତ ଧୂଳି ଅଛି । ଘ-ଟ-ଣା ପୂର୍ବରୁ ଏବଂ ପରେ ଫଟୋ ଦେଖି ପାର୍ଥକ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣା ପଡିଛି। ଉପରେ ଜମିଥିବା ଧୂଳି ଏବଂ ମାଟି ତଳକୁ ଖସିଗଲା ଏବଂ ଏହା ପରେ ଫ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲଡ୍ ହେଲା ।
WOW – @planetlabs has updated image of #UttarakhandDisaster. Looks like massive dust deposition over much of W side of the valley and the trigger appears to be the landslide scar that I discovered a few minutes ago. So NOT a typical GLOF. @davepetley @BhambriRakesh @irfansalroo https://t.co/kXF2fNp2ui pic.twitter.com/m04DXLJnv1
— Dr Dan Shugar (@WaterSHEDLab) February 7, 2021
ଡକ୍ଟର ଡେନ ସୁଗାର ତାଙ୍କ ଟ୍ୱିଟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗ୍ଲେସିୟର ଉପରେ W ଆକାରରେ ଭୂସ୍ଖଳନ ହୋଇଛି। ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଉପରେ ଝୁଲୁଥିବା ଗ୍ଲେସିୟର ଶୀଘ୍ର ତଳକୁ ଖସି ଆସିଛି । ପୂର୍ବ ରିପୋର୍ଟରେ ଏହା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ଯେ ଗ୍ଲେସିୟର ଭାଙ୍ଗିବା କାରଣରୁ ଏହି ଦୁର୍ଘ-ଟଣା ଘଟିଛି। ସାଟେଲାଇଟ୍ ଫଟୋ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ଦେଖାଯାଏ ଯେ ଦୁର୍ଘ-ଟଣା ସମୟରେ କୌଣସି ଗ୍ଲେସିୟର ହ୍ରଦ ନଥିଲା। କିମ୍ବା ସେହି କାରଣରୁ କୌଣସି ଫ୍ଲାସ ଫ୍ଲଡ୍ ଘଟିନାହିଁ ।
ଡକ୍ଟର ସୁଗାର ସାଟେଲାଇଟ୍ ଫଟୋଗ୍ରାଫ୍ ଆଧା-ରରେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଦୁର୍ଘଟ-ଣାର ଠିକ୍ ପୂର୍ବରୁ ତ୍ରିଶୂଲ ପର୍ବତ ଉପରେ ଥିବା ବାୟୁରେ ଧୂଳି ଏବଂ ଆର୍ଦ୍ରତା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ଉପଗ୍ରହ ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକରୁ ପର୍ବତର ଉପର ଭାଗରେ କୌଣସି ଗ୍ଲେସିୟର ହ୍ରଦ ନିର୍ମାଣ କିମ୍ବା ଭାଙ୍ଗିବାର କୌଣସି ପ୍ରମାଣ ଦର୍ଶାଏ ନାହିଁ । ଭୂସ୍ଖଳନ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥିବା ତୁଷାରପାତ ଦ୍ଵାରା ଏହା ହୋଇଥାଇପାରେ।
Satellite images from @planetlabs show that the disaster in Uttarakhand's Chamoli district on Sunday was caused by a large landslide onto a glacier, which transitioned into the flood. The first person to identify this was Dr Dan Shugar – @WaterSHEDLab https://t.co/3TCh2Cf0nt pic.twitter.com/ygmxU3uXqa
— Dave Petley (@davepetley) February 7, 2021
ପ୍ଲାନେଟ୍ ଲ୍ୟାବ୍ର ଉପଗ୍ରହର ଫଟୋ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଉପଗ୍ରହ ଚିତ୍ର ଉପରେ ଆ-ଧା-ର କରି ଘ-ଟ-ଣା-ର 3D ଚିତ୍ର କରିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ସେ ଟୁଇଟ୍ କରି ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ ତ୍ରିଶୂଲ ପର୍ବତର ଉପର ଭାଗରେ ମାଟି ଏବଂ ଧୂଳି ଅଛି, ଯାହା ଭାରୀ ଓଜନ ଯୋଗୁଁ ବରଫର ମୋଟା ସ୍ତରରେ ଆସି ପଡ଼ିଥିଲା । ଏହା ପରେ ଏକ ତୀବ୍ର ଭୂସ୍ଖଳନ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଫ୍ଲାସ୍ ଫ୍ଲଡ୍ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।
କପର୍ନିକସ୍ ସେଣ୍ଟିନେଲ-୨ ଉପଗ୍ରହରୁ ନିଆଯାଇଥିବା ଚିତ୍ରରେ ନନ୍ଦା ଦେବୀ ଗ୍ଲେସିୟର ଉପରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଯଦି ଏହି ଫଟୋ ଦେଖେ, ତ୍ରିଶୂଲ ପର୍ବତର ଉପର ଭାଗରେ ଫାଟଟି ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଛି । ଏଥି ସହିତ, ବଵ ଓ ମ୍ୟାକନାବ ନାମକ ଟ୍ୱିଟର ହ୍ୟାଣ୍ଡେଲରୁ ଦୁଇଟି ଚିତ୍ର ପୋଷ୍ଟ କରାଯାଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ୫ ଫେବୃଆରୀରେ ଦେଖାଯାଇଥିବା ଫାଟଗୁଡ଼ିକ ୬ ଫେବୃଆରୀରେ ଦେଖାଯାଇନଥିଲା।
3D rendering of @planetlabs image collected 7th Feb showing the source of the Uttarakhand disaster located by @WaterSHEDLab. Appears to be a complete detachment of a previously glaciated slope #Chamoli #Disaster #Landslide pic.twitter.com/SElrZh36kH
— Scott Watson (@CScottWatson) February 7, 2021
ଏହି ସମସ୍ତ ଟ୍ୱିଟ୍ ଅନୁଯାୟୀ ଏବଂ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଯାହା କହୁଛନ୍ତି, ନନ୍ଦା ଦେବୀ ଗ୍ଲେସିୟର ଉପରେ ଥିବା ତ୍ରିଶୂଲ ପର୍ବତ ଉପରେ ଏହି ରକ୍ସଲୋପ୍ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତା ହୋଇଛି। ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରାୟ ୨ ଲକ୍ଷ ବର୍ଗ ମିଟରର ମୋଟା ବରଫ ଧୂଳି ଏବଂ ମାଟି ଖସିଯିବା କାରଣରୁ ସିଧାସଳଖ ୨ କିଲୋମିଟର ତଳକୁ ଖସିଥିଲା। ଏହି କାରଣରୁ ଉପତ୍ୟକାର ନିମ୍ନ ଭାଗରେ ବହୁତ ଚାପ ପଡ଼ିଲା ପରେ କାଦୁଅ, ଜଳ, ପଥର ଏବଂ ବରଫ ତୁଷାରପାତ ଆକାରରେ ତଳକୁ ଖସିଗଲା।
updated with arrows. would need to go through more @sentinel_hub images to see when these first appear, if they are actually new crevasses https://t.co/LAOeAeWZwU pic.twitter.com/kFdYieiM2y
— Bob-o McNabb (@iamdonovan) February 7, 2021
ଯେତେବେଳେ ତଳେ ଥିବା ନନ୍ଦା ଦେବୀ ଗ୍ଲାସିଅର୍ ସହିତ ଆଭାଲଚେନ୍ ଧ-କ୍କା ହେଲା, ସେତେବେଳେ ଏହା ବହୁ ଚାପ ଏବଂ ଉତ୍ତାପ ସୃଷ୍ଟି କରିଥଲା, ଯାହାଫଳରେ ଗ୍ଲେସିୟର ପ୍ରାୟ ୩.୫ କିଲୋମିଟର ଚଉଡା ଭାଗରେ ଫାଟ ହୋଇଗଲା ଏହା ପରେ ନିମ୍ନଭଗରେ ଥିବା ୠଷିଗାଙ୍ଗା ଏବଂ ଧୋଲିଗଙ୍ଗା ନଦୀରେ ହଠାତ୍ ବନ୍ୟା ଆସିଗଲା।
ଭୂସ୍ଖଳନ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ତ୍ରିଶୂଲ ପର୍ବତ ଉପରେ ଭୂସ୍ଖଳନ ଯୋଗୁଁ ଏହା ହେଇଛି। ଯେପରି ୨୦୧୨ ରେ ନେପାଳର ସେତୀ ନଦୀରେ ଘଟିଥିଲା। ଚମୋଲିରେ ଯାହା ଘଟିଲା ସେଥିପାଇଁ ଉଭୟ ଗ୍ଲେସିୟର ତୁଷାରପାତ ଏବଂ ପର୍ବତ ଉପରର ଭୂସ୍ଖଳନ ଏଥିପାଇଁ ଦାୟୀ ହୋଇପାରେ । ଏହା କେବଳ ଗ୍ଲେସିୟର ଭାଙ୍ଗିବା କାରଣରୁ ନୁହେଁ ।
