ଆଜିକାଲିର ଯୁଗରେ ପୁରୁଣା ଜିନିଷ ବିକି ନୂତନ ଜିନିଷ କିଣିବାର ଟ୍ରେଣ୍ଡ ଚାଲିଛି । ଘର ମାମଲାରେ ମଧ୍ୟ ଏହିପରି ହେଉଛି । ଲୋକମାନେ ପୁରୁଣା ଘରକୁ ଭାଙ୍ଗି ନୂଆ ଘର ତିଆରି କରୁଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ରାଜସ୍ଥାନର ବାଡମେରରେ ଜଣେ ନାତି ତାଙ୍କ ଜେଜେବାପାଙ୍କର ଶେଷ ଚିହ୍ନକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରଶଂସନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି ।
ଏହି ହୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ ଘଟଣା ସିଣଧରୀ ସବଡିଭିଜନର କରଡାଲି ନାଡି ଗାଁର ଅଟେ । ଏହି ଗାଁରେ ପ୍ରାୟ 50 ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ଏକ କୁଟୀର ଥିଲା । କୁଟୀରର ମୂଳଦୁଆ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ଯଦି ଶୀଘ୍ର କିଛି କରା ନ ଯାଇଥାନ୍ତା, ତେବେ ଏହା ଭୁଷୁଡି ପଡ଼ିଥାନ୍ତା । ଏହି କୁଟୀରଟି ପୁରଖାରାମଙ୍କ ଜେଜେବାପାଙ୍କର ଅଟେ । ଜେଜେବାପାଙ୍କର ଏହି ଶେଷ ସ୍ମୃତିକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବା ପାଇଁ ନାତି ଏହାକୁ ହାଇଡ୍ରା କ୍ରେନ୍ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କଲେ ।
ପୁରଖାରାମ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଉଈ ଯୋଗୁଁ କୁଟୀର ର ମୂଳଦୁଆ ଦୁର୍ବଳ ହେଉଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ ଏହାକୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା । ଯଦି ଏହି ଘରର ଛାତ ମରାମତି ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ଆହୁରି 30-40 ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିପାରିବ । କୁଟୀର ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ମରାମତି ହେତୁ, ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନ 100 ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇଥାଏ ।
ପୁରଖାରାମ କହିଛନ୍ତି ଯେ କୁଟୀରକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ପାଇଁ ସେ ହାଇଡ୍ରା କ୍ରେନର ସାହାଯ୍ୟ ନେଇଥିଲେ । ଏଥିରେ ମାତ୍ର 6 ହଜାର ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ଟଙ୍କାଠାରୁ ଅଧିକ, ଜେଜେଙ୍କର ଏହି ପୁରୁଣା କୁଟୀରକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । ତେଣୁ ସେ ବିଳମ୍ବ ନକରି କୁଟୀରଟିକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରିଥିଲେ ।
ପୁରଖାରାମଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ନୂତନ କୁଟୀର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ପ୍ରାୟ 80 ହଜାର ଟଙ୍କା ଲାଗିଥାଏ । ଏହାକୁ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ 50-70 ଲୋକଙ୍କୁ ଏକାଠି କାମ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ । ତେବେ ଯାଇ ଏହାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ 2 ଦିନ ସମୟ ଲାଗିଥାଏ । ତେବେ କୁଟୀର ତିଆରି କରିବାର ଏହି କଳା ଲୋପ ପାଇବାକୁ ଯାଉଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାକୁ ତିଆରି କରିବାର ସଠିକ୍ ଉପାୟ ବହୁତ କମ୍ ଲୋକ ଜାଣନ୍ତି ।
କୁଟୀର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଭୂମିରୁ ମାଟି ଖୋଳି ଏଥିରେ ଗୋବର ମିଶ୍ରଣ କରି କାନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ ତିଆରି କରାଯାଇଥାଏ । ତା’ପରେ ଏହି ମାଟି କାନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ, ବାଟିସ୍ ଏବଂ କାଠରେ ଛପର କରିବା ପାଇଁ ବେସ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ତେବେ ଏହାର ଛାତ ଆକ୍ କାଠ, ବାଜ୍ରାର ଡାଳ, ଖିମ୍ପ, ଚାଙ୍ଗ ଏବଂ ସାଭାନ ଘାସରେ ଛପର ହୋଇଥାଏ ।
ପୁରଖାରାମଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ସମୟରେ ମରୁଭୂମିର ତାପମାତ୍ରା 45 ଡିଗ୍ରୀ ଅତିକ୍ରମ କରିଥାଏ । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ଏୟାରକଣ୍ଡିସନର କିମ୍ବା ପଙ୍ଖା ଆବଶ୍ୟକତା କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏହି କୁଟୀର ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କ ଘରକୁ ଥଣ୍ଡା ରଖିଥାଏ।
